Okul yılları sene 1975-76 öğretim yılı ortaokul birinci sınıfa gidiyorum. Ders Alışveriş.

Derste bize öğretilen bütçe nedir? Nasıl yapılır? Ailede nasıl olmalı?

    Öğretmen daha öncesinde konuyu  tahtada çizerek çizelgede anlattı, bizlerden ödev istedi ,herkes ailede kendi bütçesini , ailesiyle birlikte yapacak.

     Aslında keşke bugünde okullarda çocuklara ders olarak konulsa da çocuklar ailenin durumunu  bilseler ,para nasıl kazanılır nerelere harcanıyor.

     Eve gelince öğretmenin verdiği ödevi babama söyledim. Aylık kazancınıza göre bütçe.

      Babam iş olur kazanırsın, iş olmaz az kazanırsın ona göre harcarsın. Ayağını yorganına, göre uzatacaksın dedi. 

      Kaç liralık yapıyım aylık kazanç ne dedim. Ortalama bir para da demedi babam. Düşünüyorum nasıl yapsam. Babam memlekette tekstil üzerine mağazamız var.

Evimiz bahçe içinde bütün meyve ağaçları, bağ, bostan olan bir ev Allah tan kira değil.

    Ev kirası, yiyecek, mutfak giderleri, giyim kıyafet, odun, kömür, elektrik, su Telefon Ulaşım, servisi ücreti Okul giderleri, Hastane vs ilaç Araba vs giderler,ekstra hediye,düğün, Nisan Evin için eşya vs  Hesapta olmayan giderler.

Ailenin geliri ne ise ona göre bütçe düzenlenmesini yapıp okula götürdük.

     Öğretmenim bize çocuklar harçlıklarınız sizin bütçeniz hepsini siz yiyecek için değil, bizim zamanımızda pamuk şekeri, simit, tulumba tatlısı satılırdı, okul önünde, Kitap vs başka hesapta olmayan giderleriniz olabilir bir kumbara da biriktirin, babanızın verdiği parayı  müsrif olmak günahtır, babanızdan para istediğinizde onun parasının da  olmadığı zaman olabilir, size veremezse çok üzülür. Kumbara ya atın dursun oradan gerektikçe harcayın, diye söylerdi.

          O gün den bu güne geldiğimizde keşke ailede böyle birlikte oturup bütçe yapılsa ,eşinin durumunu bilmezse anne o alınacak bu alınacak derse eş bunalıma girer evde tartışma , gerginlik olur ,bu çocuklara yansır.

     Alınması ,yapılması gereken şeyler öncelik sırasına göre mevsim durum şartlarına göre yapılmalı anne baba kendi aralarında konuşup bütçe düzenlenmesi yapmalı ,Ak akçe kara gün içindir.

      Ne olup ne olmamak var ,böyle aniden olan giderler içinde tasarruflu olmayı bilmeliyiz ki , sıkıntıya düşmeyelim.

       Kış gelmeden hazırlığını yaparız ki kışın okul yakıt ,bir çok şey diğer zamanlardan giderler fazla diye 

       Anne ailede çocuklarını yetiştirirken de ,iş bölümü yapıp hem çocukların öğrenmesi ,annenin yükünün azaltılması için çocuklar yardımcı olmalı odasını toplamak ,sofrayı kurmak ,dolaplarını düzenlemek gibi .

      Bize annem öyle yapardı kalabalık aileyiz, annem yemeği yapar, mutfak bulaşık masa hazırlık iki kardeşim bende ev temizliği, ertesi gün ben mutfağa kardeşlerim ev temizliği hafta sonları balkondaki  iki sandığa odun kömür taşırız, Aşağıdaki kömür odun yeri her gün zor olur diye ,içme suyu dışarıdaki çeşmeden getirilecek,her gün ekmek vs alış veriş ,daha annem babama sefer taşında yemekler gönderirdi .iş yerine .

      Bizim kıyafetlerimizi annem örer diker.Çok becerikliydi annem bizim ev uygulamalı atölye gibiydi ,Nur içinde yatsınlar annem babam o kadar çok şey öğretmiş bizlere tutumlu olmak için yenisi alınmadan önce eskiyen nasıl değerlendirmeli .

       Bağ bahçede oturmak için eskiyen nevresim çarşaflar kesilip yumak yapılıp yokluk dokunurdu ,teyzemin tezgahı vardı o bize yapardı ,küçülen kazaklar sökülüp içine yeni ip katılıp tekrar örülürdü.

      Annem kendi elbiselerini bizlere söküp yeniden kıyafet yaptığını çok iyi bilirim bir gün annemin çeyiz sandığını açtığımda gelinliğim demişti alt etek boyu bayağı kısa niye anne bu kadar küçük dediğimde sana kestim de düğün elbisesi yaptım demişti o kadar duygulandım ki canım annem çok idaresini bilen tutumlu biriydi, bizler birbirimizin küçülen elbisesini giyerek büyüdük. Eskiden konfeksiyon bu kadar yoktu kışlık kaban vs olurdu ,Terziye götürülüyordu .Biz çok şanslıydık , annem yapardı şimdi bizlerde öğrendiğimizi aynen yapıyoruz .

        Yufka kış ekmeği yapılır kışın soğukta gitmek zor olur, aniden gelen olursa evde hazır olsun diye kısa hazırlık.

     Şimdi geriye dönüp baktığımızda gider çok fazla insanlar üretmeden aile ,ekonomisine  katkı olmadan harcama ,eline iğne iplik alıp sökük diken yok ,her kıyafete uygun giyinmek bir iki tane değil sayısız ayakkabı çanta giyim kıyafet her şey öyle oldu ,eve telefon çektirmek için PTT önceden sırayla olurdu.Simdi evde internet herkesin telefonu iletişim verilen paraya bakın, Fabrika holding iş la etkiliyor sanki,Herkesin araba nerde olsun zenginde olurdu,şimdi evde kaç araba var .Evler ise eşya eskiyince alınırdı ,Somya ,sedir vardı örtüsü yenilenirdi,şimdi onlar tarih oldu eşyalar modası geçti deniliyor ev boyanırken yeni tarz sıkıldık farklı hava olsun istedik.

         Hal böyle olunca eskiden o kadar tutumlu olmak vardı herkes öyleydi imece usulü büyük işler el birliği ile komşu akraba  olurdu yufka ekmek vs gibi  bir kişi çalışır ,evde üretim ekonomi yapıldığından para artırma olurdu

    Büyüklerimiz kocasını vezir eden de kadın rezil edende  kadın eşinin  getirdiğini tutmayıp ,har vurup harman savurursa birikir mi derlerdi...

 ,Şimdi bu kadar saltanata herkes çalışsa para getirse az geliyor Dışarıda yemek yemek ayıp sayılırdı ,Yediğin paraya bir evin mutfak masrafı yapılır. Kredi kartı ömrüm Yeter mi acaba demeden gelecekleri ipotek altında böyle bir harcama yarış içinde onda var bende de olsun, yazık.

     Kredi kartı yeni kullanıldığında kadın eşinden almış.alış veriş yapmış.

Hesap dokümanı gelince  nerde yaptığını eşi söyleyince ,yanımda kimsede yoktu kim dedi acaba diye düşünüyormuş..

Harcarken cebindeki para gibi harcamayın nasıl olsa kart böldü çarptı çıkarttı çok güzel banka tuzakları sonra işin içinden çıkama ayıkla pirincin taşını. Eskiden kredi almak çok zordu ,şimdi anında kart verelim kredi ne olur gel bankaya. ipotek altındasın.hesabini da bilmezsen hayatın kayar.

      Bugünün küçüğü yarının büyükleri çocuklarımıza küçük yaşta tasarruf etme alışkanlığı aşılanmalı ,kız çocuğu yarının annesi gördüğü gibi yetiştirecek çocuğunu, Erkek çocuğu evin geçimini sağlayan bir kişi olarak yetiştirmeli.

Baba ve anne çocuklarına örnek bizden ne görürse aynısını uygulayacaklar.

       Ağaç yaş iken eğilir__Atalarımız ne güzel söylemiş. Küçük yaşta öğrenilmesi gereken  ,alışkanlıklar ve davranışlar önemlidir Çocuklarımıza ,sabırla ,sevgiyle dizimizin dibine oturtup zamanın kıymetini paranın önemini  örnekler vererek iyilikle ve güzellikle kıssadan hikayelerle anlatmalıyız 

      Babam iş yerine o kadar çok kişi gelir babam da halden anlar sohbeti severdi ,Akşam eve gelince bize de anlatırdı. Bugün falanca geldi , hayatın içinden ne hikaye gibi yaşamlar biz dinlerken aileden biri gibi dinlerdik ,insan yaşarken her şeyi tecrübe den öğreniyor Her şey başımıza gelecek diye bir şey yok ,Gözünün önüne bakmamış iflas etmiş,neler ,Evlatları bakmamış huzurevindeymiş neler neler.,Babam bunları bize anlatmaya hayatı öğretmiş.

       Ömür de bir sermaye nerde nasıl  geçirdiğimiz ,parada öyle sermaye yerinde kullanmasını bilirsek hayatımız güzel olur ,mutlu mesut yaşar gideriz.

 İyi örnek olalım çocuklarımıza.Aksam evinin yolunu bilmeyen  eve geç gelen baba eğlence oyun vs  çocuklar uyuduktan sonra gelirse çocukta ilerde öyle yapınca niye demesin ,akşam saatlerinde yemekte aile bir arada olmalı çocuklarla birlikte ilgilenmeli ,annenin yükünün hafifletilmeli ders olur çocukların yardımlaşma ,Keşke aile bir arada iken telefonları kapatıp sohbet edilip kitap okunmaya başlansa bu hikayede siz nasıl tamamlardınız size süre veriyorum alın elinize kağıt kalem yazın dese  ne güzel olurdu ,Yaşadığımız hayatı cennete çevirmek bizim elimizde ,Nasıl düşünürsek onu hayatımıza katıp eğlenceli hale getirmek bizim elimizde..

       Biliyor musun....böyle anları çocuklar hiç unutmuyor aradan zaman geçtiğinde sizin unuttuğunuz onun için değerli anları özlemi size anlatıyor.....ne güzeldi diye.

      Ben okulda küçük yaşta alış veriş ders gördüğüm ailede öğrendiğim için ekonomim bugüne kadar çok güzel görürdüm ,yaşadığım öğrendiğim acizane tavsiyem  siz değerli okurlarıma Bana öğrettikleri için ana ve babama okulda hocalarıma öğrendiğim değerli büyüklerime sonsuz teşekkürler..

       Sevgiyle kalın.