"Sigara Bağımlılığı Sonlandırılmadığı Sürece KOAH Önlenemez"

Liv Hospital Ankara Göğüs Hastalıkları Prof. Dr. Kudret Ekiz, 16 Kasım Dünya KOAH Günü nedeniyle yaptığı yazılı açıklamada KOAH’nın en sık görülen özelliğinin, akciğerlere giren ve çıkan havayı kısıtlayarak nefes darlığına sebep olması olduğunu belirtti. KOAH’nın bir akciğer hastalığı olduğunu söyleyen Prof. Dr. Ekiz, ‘‘KOAH kelimesinin açılımı Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığıdır. KOAH hastalığı amfizem ve kronik bronşitten oluşur. Amfizem, akciğerlerde nefes alıp vermeyi sağlayan alveol keselerinin duvarlarının harabiyeti sonucu ortaya çıkan anormal ve kalıcı genişlemedir. Bunun sonucunda akciğerde elastikiyet kaybı ve nefes darlığı gelişir. Kronik bronşit ise en az iki yıl üst üste ve bu iki yılın en az 3 ayında öksürük ve balgamla seyreden ilerleyici bir rahatsızlıktır” diye konuştu.

‘ÖKSÜRÜK VE BALGAM ŞİKÂYETLERİNE DİKKAT’

KOAH olan hastalarda amfizem bulguları hâkim olan kişilerin genelde uzun boylu, zayıf, kanlı-canlı görünen, yanakları kırmızı, göğüs ön-arka çapları artmış (fıçı göğüs), parmak uçları şişkinleşmiş, öksürük ve balgam yakınmaları olmayan hastalar olduğunu ifade eden Prof. Dr. Ekiz, “Kronik bronşit bulguları hâkim olan kişiler ise kısa boylu, şişman, öksürürken yüzü mor-mavi renk olan, bol balgam çıkaran, sık sık nefes darlığı krizleriyle hastaneye başvurup, tedavi sonrası kısmen rahatlayan, kalp yetmezliğinin de sık görüldüğü hastalardır. Diğer bir grup ise her iki tablonun birlikte olduğu hastalardır. KOAH ölümle sonuçlanabilir. Bu hastalık başladı mı geriye dönüşü yoktur, mutlaka ilerler. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), tüm dünyada KOAH’ın 4’üncü sırada ölüm nedeni olduğunu bildirmiştir. Türkiye’de ise 3’üncü sıradadır. KOAH, sıklıkla uzun yıllar sigara kullanan, 50-60 yaşlarındaki erkeklerde görülmekle birlikte, sigara içen kadınlarda da görülür. Çok nadiren de olsa, sigara içmeyen kişilerde ve daha erken yaşlarda da görülebilir. KOAH yapan nedenler en başta mesleki zararlı gazlar ve tanecikler (mikro parçacık) solunması, etkin biçimde sigara kullanımı ve hava kirliliğidir” ifadelerini kullandı.

‘ÖLÜMLERİN YÜZDE 90’I SİGARAYA BAĞLI’

Prof. Dr. Ekiz, KOAH’nın başlıca belirtilerinin öksürük, balgam, nefes darlığı ve göğüste tıkanma olduğunu belirterek, şu açıklamalarda bulundu:

“Kan tükürme, dudak ve tırnaklarda morarma, kalp yetmezliğine bağlı ayaklarda şişme gibi belirtiler de görülebilir. Fakat KOAH hastalarının çoğunluğu öksürük ve balgam yakınmalarından dolayı zamanında doktora gitmedikleri, yalnızca nefes darlığı ilerlediğinde başvurdukları için tanı ve tedavide geç kalmış oluyorlar. Sigara akciğerlerdeki hava yollarında iltihabi reaksiyon geliştirerek duvarlarının kalınlaşmasına ve hava yolunun daralmasına neden oluyor. Büyük hava yollarında daha fazla balgam üreten hücrelerin yapılmasına, bunun sonucunda balgam artışına ve kronik öksürüğe yol açar. Oluşan bu tabloda Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığının (KOAH) bir parçası olan kronik bronşit meydana gelir. Sonuçta kişi yılın önemli bir bölümünü öksürerek ve balgam çıkararak geçirir. Hava yollarının daralması sonucu akciğerlere havanın giriş ve çıkışı zorlaşır. KOAH’nın en önemli bulgusu olan nefes darlığı ortaya çıkar. Alveol adı verilen akciğerlerdeki hava keseciklerini zamanla tahrip ederek KOAH’nın bir parçası olan amfizemi oluşturur. Oksijenin kana geçerek dokulara taşınmasına engel olur. Spor yapmak, dans etmek, şarkı söylemek, merdiven ve yokuş çıkmak gibi nefes almanın önemli olduğu aktivitelerde zorluk yaşanır. Sigara içmeye devam edilirse, istirahatte bile nefes darlığı gelişir. Sigaradaki toksik maddelerin hava yollarındaki hücrelerde kanserleşmeye neden olmalarından dolayı erkeklerdeki akciğer kanserinden ölümlerin yüzde 90’ı, kadınlarda ise yüzde 80’i sigaraya bağlıdır. Sigara yalnız akciğerlere değil, vücuttaki birçok hayati organa da zarar verir. Mesane, yemek borusu ve mide gibi birçok organ kanseri, koroner kalp hastalıkları, cilt yaşlanmasının hızlanması, kadın doğurganlığının azalması, erkekte ise erkek cinsel fonksiyon bozukluğu (empotans) sigaraya bağlı gelişen diğer önemli hastalıklardır. KOAH’nın en büyük düşmanı sigaradır. Sigara içme ile semptomatik düzeyde başlayan KOAH, sigara kullanılmaya devam edildiği sürece çok ağır tablolara kadar gidebilir. Sigara bağımlılığı sonlandırılmadığı sürece KOAH önlenemez.”

‘SİGARAYI BIRAKMAK KOAH’IN TEK ÇÖZÜMÜDÜR’

KOAH tedavisinin iki ana amacı olduğunun altını çizen Prof. Dr. Kudret Ekiz, “Birincisi hastalığın bulgularını düzeltmek ya da azaltmak, ikincisi ise hastalığın ilerlemesini yavaşlatmaktır. Günümüzde KOAH’ı ortadan kaldıracak, tamamen düzeltecek bir tedavi seçeneği yoktur. Ancak sigara içiminin bırakılması, KOAH’ın gelişme ve ilerleme riskini azaltan, hastalığın ilerlemesini durduran tek ve en etkili girişimdir. Sigaradan uzak durmak bu hastalığı çok büyük ölçüde önler. Bunun yanında, mesleki gaz ve partiküller ile hava kirliliği gibi risk faktörlerinden de uzak durulmalıdır. Mutlaka bir göğüs hastalıkları uzmanının kontrolüne girerek düzenli ilaç kullanımının sürdürülmesi ve ani başlayan atakların tedavisinin sağlanması gereklidir” dedi.