“Putin askeri gücünü kullanarak Ukrayna’yı dize getirme seçeneğine yöneliyor”

Putin’in konuşmasıyla başlayan sürecin yeni Bir Soğuk Savaş’ın başlama vuruşunu olduğuna işaret eden Altınbaş Üniversitesi Öğretim Üyesi Uluslararası İlişkiler Uzmanı Dr. Bahadır Kaynak, Ukrayna’da patlayan bombaların da bu durumu teyit ettiğini belirtti. Mevcut olayların küresel siyasetteki gerilimin kısa vadede tırmanması olarak değerlendirmeni doğru olmayacağını söyleyerek, “Batı ittifakında saflar sıklaşacak, yine Soğuk Savaş’ta olduğu gibi uzun ve sabırlı bir çevreleme manevrası başlayacaktır. Bu elbette son otuz yıl içerisinde kurulan iş birliği atmosferinin donmasına ve hatta gerilemesine de yol açacaktır” değerlendirmelerinde bulundu.

“PUTİN’İN KENDİ DEMİR PERDESİ VAR”

 “Putin’in önceki gün yaptığı sıra dışı açıklamalarında tarihsel olaylara atıfta bulunarak, bugün Ukrayna olan topraklar üzerinde hak iddia eden genel bakışa sahip olduğu açıkça görülmüştü” diyen Kaynak, Ukrayna’nın Rusya'nın bir parçası olduğunu ve orada sentetik olarak oluşturulmuş yapay bir devlet olduğun ve Ukrayna’nın egemenlik haklarının Moskova’nın iznine tabii olduğu mesajını uluslararası ilişkiler normlarına aykırı olarak dile getirdiğini belirtti. Dr. Bahadır Kaynak, “Soğuk Savaş döneminde nasıl Doğu Avrupa ülkeleri Sovyetler Birliği'nin tabii uydu ülkeler halindeydi. Moskova'nın sözünden dışarı çıkmamaları bekleniyordu. Bunu sağlayabilmek için de Kızıl Ordu başlarında sopayla bekliyordu. Macaristan ve Çekoslovakya’da yapılan müdahaleler bunlara tarihsel örnekler. Tabi şimdi artık bu ülkeler, Avrupa Birliği üyesi NATO üyesi.  Ama görünüyor ki Putin'in kendine göre demir perdesi var. Bu eski Sovyet Cumhuriyetleri dediğimiz coğrafyadaki ülkelerin egemenlik hakları konusunda birtakım rezervleri var” açıklamasında bulundu. 

Tarihsel bağların günlük siyasete bu kadar alet edilmesinin de dünyayı kan gölü haline getirecek tehlikeli bir bakış açısı olduğunu söyleyen Dr. Bahadır Kaynak, “O zaman biz de niye Musul, Türkiye topraklarında değil? Batı Trakya niye bizim değil’ diyerek saldırgan bir tutum mu sergileyelim? Bu günümüzde olmaması gereken bir durum” değerlendirmelerini yaptı.

“NATO’NUN UKRAYNA’YI SAVUNMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ YOK”

Dün akşam başlayan sıcak çatışma karşısında ise NATO’nun, üyesi olmadığı için, Ukrayna'yı savunma gibi bir yükümlülüğünün olmadığını ifade eden Dr. Bahadır Kaynak, “5. Madde burada çalıştırılamaz. Aslında Putin’i cesaretlendiren de bu. Baltık Cumhuriyetleri için böyle bir şey söz konusu olamazdı mesela. Hatırlayın 2015'te uçağın düşürülmesi olayında Türkiye'yle de gerilim yaşanmıştı. Rusya’yı o dönemde durduran doğrudan silahlı misilleme yerine ekonomik yaptırımları tercih etmeye yönlendiren, Türkiye'nin NATO üyesi olmasıydı. Görüldüğü gibi Rusya'yı Ukrayna'ya bir silahlı müdahale eden geride tutacak güç yok” açıklamalarında bulundu.

Dr. Bahadır Kaynak, “Zaten ABD’de de Ukrayna’nın savunması için askeri bir tedbir almayacaklarını açıkça ifade etti. Öte yandan BM üyesi bir ülkenin egemenlik haklarının açıkça ihlalinin önemli sonuçları olacağını bekleyebiliriz. ABD ve İngiltere’nin ekonomik yaptırımlar konusunda en baştan beri daha hevesli olduğunu biliyoruz. Kıta Avrupası Rusya’yla olan kapsamlı ilişkileri sebebiyle daha güvercin bir pozisyon almıştı. Son birkaç gündür yaşanan gelişmeler Batı ittifakında Anglosakson dünyası ile Kıta Avrupası arasında makasın kapanmasına ve Moskova’ya net bir yanıt verilmesine yol açacaktır. Dolayısıyla askeri olmasa bile, başta ekonomik açıdan can acıtıcı önlemlerin kademe kademe yürürlüğe konmasını bekleyebiliriz. Elbette bu tedbirler Avrupa ülkelerinde de kayıplara sebep olacaktır ancak Rusya’nın tavrı Almanya ve Fransa’ya başka bir seçenek bırakmamaktadır” dedi.

“ÖZELLİKLE ALMANYA’NIN EKONOMİK YAPTIRIMLARI RUSYA’YI YIPRATIR.”

Ukrayna'nın askeri gücünün dünyanın ikinci en büyük askeri gücünden Rusya direnmesi uzun vadede çok mümkün olmayacağı değerlendirmesini yapan Dr. Bahadır Kaynak, “Putin’e cevabın askeri değil, Batı'nın ekonomik olarak dolaylı yaptırımlar üzerinden cevabı etkili olacaktır. Dalga dalga, kademe kademe bir uygulamanın başladığı görünüyor. Rusya’yı etkileyecek olan Avrupa'yla arasındaki bağın kopması. Amerika Birleşik Devletleri ile İngiltere bu maçta biraz geride. Hatta belli açılardan da istifade etmeleri de söz konusu olabilir.  Ama Rusya'nın bilhassa Almanya ve kıta Avrupası ile önemli ekonomik bağları var. Gazprom'un en büyük doğalgaz müşterisi Almanya. Almanya ilk tepki olarak Kuzey Akım 2'nin sertifikasyonu durdurarak verdi. Yani kendine de zarar bu nedenli önemli bir karar verdiyse canına tak etmiş demektir. Çünkü Putin'in söylediği şeyler müzakere masasında ele alınabilecek bir şey değildi” diye konuştu. 

“RUSYA İÇİN EKONOMİK ÇEMBER DARALTILIYOR”

“Tüm Batı ülkeleri arka arkaya başta Almanya olmak üzere Avrupa Birliği, İngiltere ve ABD yaptırımlarını açıklamaya başladı” diyen Dr. Bahadır Kaynak, son olarak Avustralya, Japonya ve Kanada'dan da yaptırım açıklamaları geldiğini ifade etti. Dr. Bahadır Kaynak, “Rusya’nın biz yaptırımlara alışığız diyerek tedbir aldığını ve rezervlerinin 600 milyar doları geçtiğini biliyoruz. Buna rağmen bunlar karşısında etkilenmemesine imkân yok. Dünyadaki küresel piyasalardan bu kadar yalıtılmayı, kopmayı Rusya'nın uzun vade kafasında bulundurduğunu düşünmüyorum.” İfadelerini kullandı.

Bu yaptırımların bizim için de en önemlisinin Kuzey Akım 2 Sertifikasyonun durdurulması olduğuna değinen Kaynak, “Tamamen iptal edilmesi gözden çıkarılması söz konusu olamaz. Uluslararası ilişkilerde bu sert pozisyonların kalıcı olmadığını, tekrar bir pazarlık masasına dönülmesi ve bunun aktive edilmesi durumu söz konusu olabileceğini bilmemiz gerekir. Çünkü Avrupa Birliği'nin Rusya'dan doğalgaz ithalatı 120 milyar metreküpü ise neredeyse bunun yarısı kadar bir potansiyeli olan kapasitesi olan bir yatırımdan bahsediyoruz. 10 milyarlarca dolarlık paralardan bahsediyorum günün sonunda hiç kimse için tek seferde gözden çıkarılacak paralar değil” ifadelerini kullandı.

“SAVAŞ DURUMU, TÜRKİYE’Yİ SEÇİM YAPMAYA ZORLAYACAK”

Dr. Bahadır Kaynak, Türkiye’nin kendi çıkarları açısından Rusya ve Ukrayna arasındaki anlaşmazlığın bir çatışmaya dönüşmemesi için haklı olarak çaba sarf ettiğine dikkat çekti.  Dr. Bahadır Kaynak son olarak, “Rusya ile Türkiye’nin enerjiden, ticarete ve turizme kadar birçok alanda partnerliği söz konusu. Bir kere doğalgaz üzerinden enerji bağımlılığımız var. Nükleer Enerji Santrali gibi büyük bir ortak yatırımımız var. Tabii S400’lerde olduğu gibi daha sofistike silah sistemlerinin alımı söz konusu. Öte yandan Ukrayna Türkiye’nin geleceği açısından birçok planlama yaptığı ülkelerden bir tanesi. Pasaportsuz girebildiğimiz bir ülkeden bahsediyoruz.  Her şeyden önce gerek ticaret alanında iş birliği söz konusu. Şimdi tabi savaş durumunda Türkiye'yi bir tercih yapmaya zorlayacak. İki tarafın birden ilişkilerini, bozabilecek bir sıcak bir nokta.”