İstanbul’un fethinde Kayseri’nin rolü

Kayseri Büyükşehir Belediyesi ve Türkiye Yazarlar Birliği’nin ortaklaşa düzenlediği Kale İçi Kültür Sanat Etkinlikleri kapsamında başlatılan sohbet programına bu hafta Araştırmacı Yazar Osman Gerçek konuk oldu. Sohbet programına TYB Başkanı Mehmet Hüsrevoğlu, Mazlumder Dernek Başkanı Mehmet Taş ve dinleyiciler katıldı. 

Kayseri’nin tarihine, kale ve çevresindeki yapılaşmanın geçmişine değinen tarihçi yazar Osman Gerçek, Kayseri Kalesi’nin geçmişinin 1800 yıl öncesine, Roma dönemine kadar gittiğini ve yapılmasından sonra şehrin korunması için çok önemli işlevler gördüğünü anlattı. 

Kayseri’nin İslam tarihi açısından da önemli bir yere sahip olduğunu belirten Gerçek, İstanbul’un fethi için yapılan 6 seferden ikisinde Kayseri çok önemli bir üs ve konaklama merkezi olarak görev yaptı” dedi. İstanbul’un fethi için yola çıkan İslam Ordularının uzun süre konakladığı yerlerden birisi olan Kayseri’de bir seferinde yaklaşık 14 yıl kadar kalan İslam Ordusu askerlerinin bugün Beştepeler Bölgesi olarak bilinen bölgede yerleştikleri ve orada bugün Battal Mescidi olarak bilinen mescidi inşa ettiklerini dolayısıyla Kayseri’nin çok erken tarihlerden itibaren İslam’la tanıştığını anlattı.  Daha sonraki dönemlerde, Selçuklular zamanında Kayseri’nin Konya’dan sonra eş başkent olarak anıldığını ve Selçuklu Sultanlarının yazlık saraylarını buraya yaparak uzun süre Kayseri’de kalmayı tercih ettiklerini anlatan Gerçek, Anadolu Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat’ın Kayseri’de zehirlenerek öldürülmesinden sonra yerine geçen oğlunun devleti idare edemediğini ve Moğol ordusu karşısında üstün sayısına rağmen yenilmesinin ardından Moğollar’ın önce Sivas’ı ardından da Kayseri’yi ele geçirdiklerini ve bu ele geçirme sırasında şehrin içinden destek almalarının ve bu ihanetin şehrin düşmesinde etkili olduğunu söyledi.

Dış surlar ve iç surlarıyla Kayseri Kalesi’nin 17. yüzyıla kadar idari, sosyal, ekonomik ve siyasi merkez olduğundan bahseden Gerçek, ateşli silah ve top atışlarının yaygınlaşmasıyla beraber, kalelerin kent güvenliği için önemini yitirdiğini belirtti.
Cumhuriyet Döneminde kale içinde meskun bir Kale Mahallesi olduğunu belirten Osman Gerçek, bu mahallenin 1939’da ortadan kaldırılarak hafriyatının zemine gömüldüğünü ve 1940’lardan itibaren kale içinin toptan meyve sebze hali ve çarşı olarak hizmet ettiğini, 1980 darbesi sonrası kale içinin boşaltılarak Sarraflar Çarşısına dönüştürüldüğünü, 2013 den sonra da bugünkü yeni çehresine kavuşturulmak üzere tadilata alındığını anlattı.

Kalenin iç kale ve dış kaleyi oluşturan bölümlerini de anlatarak, cumhuriyet döneminde özellikle yol genişletmesi çalışmaları ile birçok tarihi eserin ortadan kaldırıldığını belirterek Kayseri dış kale surlarının toplamının 2,4 kilometreden fazla olduğunu fakat şu an bu surların az bir kısmının ayakta kalabildiğini vurguladı.