Bitkilerde 'Su Stresi'nin Önlenmesinde 2 Bakterinin Etkililiği Araştırılıyor

Bakterilerin ürettiği enzimlerden birinde, bitkilerde stres faktörlerinin etkisini azaltan etkiler gözlemlendi. Bitkilerin, kuraklık veya diğer etkilere bağlı su kısıtı duruma karşı su stresinin önlenmesi ile ilgili çalışma başlatıldı. Kuraklık stresine karşı bitkilere faydası araştırılan bakteriler ve sonuçları, bu yıl çıkacak raporda yer alacak. Sonuca göre gelecek yıllarda biyolojik ürün preparat ve patent için proje hazırlanacak.

Tarım ve Orman Bakanlığı'na bağlı TAGEM tarafından genetik kaynakların korunarak gelecek nesillere aktarılması amacıyla hazırlanan 'Evcil Hayvan Genetik Kaynakları Tescil' işlemleri kapsamında; halk elinde koruma, enstitüde koruma ve gen bankalarında koruma çalışmaları devam ediyor. 2007-2012 yıllarında sürdürülen 'Türkiye Yerli Evcil Hayvan Genetik Kaynaklarından Bazılarının Korunması ve Ön Moleküler Tanımlanması' (TÜRKHAYGEN-1) projesi kapsamında 2 farklı gen bankası kuruldu. Ankara'da bulunan Uluslararası Hayvancılık Araştırma ve Eğitim Merkezi ile TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Gen Mühendisliği ve Biyoteknoloji Enstitüsü gen bankalarında 19 küçükbaş, 7 büyükbaş ve 5 at ırkına ait 88 bin genetik materyal saklanıyor.

TESCİL SAYISI 77'YE ULAŞTI

2021 yılı itibarıyla 27 ilde 751 yetiştiriciye ait 14 bin 880 baş hayvan ile 8 bin 950 arı kolonisi de halk eliyle korunuyor. Türkiye’nin en önemli gen kaynaklarından olan ve Bursa İl Tarım ve Orman Müdürlüğü bünyesinde koruma altında olan 'Bursa Beyazı' ve 'Bursa Beyazı Alaca' ipek böceği hatları da Bolu ve Eskişehir'de yetiştirici elinde koruma altına alındı. Böylece kan yakınlığı kaynaklı oluşabilecek hatların kaybolma riskinin önüne geçildi. Önemli genetik kaynaklarından Van ile özdeşleşmiş olan 'Norduz Koyunu' için de tescil edilmesi için başvuru yapıldı. Bu kapsamda 'Norduz Koyunu'na ait materyaller (DNA, hücre, embriyo, sperma) dondurularak muhafaza altına alındı ve moleküler düzeyde ön tanımlamalar yapıldı. Proje kapsamında 2021 yılında 18 yetiştiriciye ait 1000 'Norduz Koyunu'na 90 bin TL de destekleme ödemesi yapıldı. Dünyada sadece Van'ın Gürpınar ilçesinde yetiştirilen ve 13 kaburgası olan 'Norduz Koyunu' TAGEM bünyesinde yürütülen 'Hayvan Genetik Kaynaklarının Tescili İşlemleri' kapsamında yapılan çalışmalar sonucu Resmi Gazete’de yayımlanarak tescil edildi. 'Evcil Hayvan Genetik Kaynaklarının Tescili' işlemleri kapsamında tescil edilen toplam evcil hayvan genetik kaynaklarının sayısı 77’ye ulaştı. 

2 BAKTERİ İÇİN TESCİL ÇALIŞMASI

Ayrıca mikroorganizma ve omurgasızlar genetik kaynakları kapsamında; 2017 yılından itibaren gen bankası altyapısı kullanılarak yürütülen projeler ile geleneksel ürünlerden elde edilen 650 laktik asit bakterisi, gen bankası envanterine kaydedilerek korumaya alındı. Ayrıca 2 bakteri için tescil çalışmaları başlatılarak, ürün denemelerine geçildi. Denemeler kapsamında Konya ve Karaman illerine ait ilçelerdeki farklı bitki kök bölgesinden elde edilen rizosfer bakterilerin buğdayda kuraklık stresine karşı etkinlikleri belirlenecek. Projenin ön çalışmasında; buğday, fiğ, fasulye ve bazı yabancı otların rizosfer toprağından toplam 447 rizobakteriyel izolat elde edildi. Ayrıca rizobakterilerin ürettikleri enzimlerden birisinde bitkilerde stres faktörlerinin etkisini azaltan enzim aktiviteleri laboratuvar testleri ile belirlendi. 

Projede 2021-2022 yıllarında serada saksı denemeleri ve yağmur korunağı denemesi ile bitkide su stresine karşı etkinlikleri denendi. Doğal koşullarda su kısıtı durumunda bitkilerin bu strese karşı etkileri ise fizyolojik parametreler üzerinden değerlendirilme aşamasında. Kuraklık stresine karşı bitkilere faydalı olan bakteriler ve sonuçlar bu yıl sonuç raporunda yer alacak. Çıkacak sonuca göre ilerideki yıllarda biyolojik ürün preparat ve patent için tekrar proje hazırlanacak.